مباني نظري و پيشينه پژوهش (فصل دو)مدل های اثربخشی سازمانی
2 - 1 - مبانی نظری
2 - 1 - 1 - اثربخشی سازمانی
به طور كلی ، در یك سازمان ، محاسبة اثربخشی چندان ساده نیست و شاخص ها و روش های متعددی برای سنجش و اندازه گیری عملكرد سازمان ارائه شده است . توسعة صلاحیت و شایستگی ، اثربخشی زمان كار را بهبود خواهد داد و افزایش اثربخشی زمان كار ، شاخص های دیگر اثربخشی سازمانی را ارتقاء خواهد داد . به واقع ، رضایت درونی ، شادكامی و ترغیب ، مولد كاركنان است كه در كارایی و اثربخشی در سازمان و هدایت به بالاترین حد بهره وری مؤثر است . اثربخشی سازمانی ، نقش مهمی را در توسعة سازمانی ایفا می كند . سازمانی اثربخش است كه قادر به مدیریت ابهام ها ، انعطاف پذیری ، مشتری مداری ، تولید ، ارزش مداری و ساختاربندی یادگیری باشد و حیطة اصلی شغلی و توانمندسازی بالای كاركنان را بشناسد . صاحبنظران ، اثربخشی سازمانی را به درجه و میزان حصول به هدف تعریف كرده اند ( توفیقی ، 1390 ).
2 - 1 - 2 - تعریف اثربخشی سازمانی
در تعریف اثربخشی سازمانی هم به وسایل و امكانات ( فرآیند ) توجه نموده هم به نتایج حاصله برای سنجش اثربخشی سازمانی که هیچ مقیاس ساده ، راحت و تضمین شده ای وجود ندارد ( رابینز ، 1378 ).
اثربخشی سازمانی عبارت از میزانی است که یک سازمان با استفاده از منابع خاص و بدون هدر دادن منابع خود و بدون فرسوده کردن غیر ضروری اعضا و جامعه خود ، اهدافش را برآورده می‌کند ( زمردیان ، 1385 ).
در واقع اثربخشی سازمانی ، درجه نزدیکی یک سازمان به هدف‌هایش را نشان می‌دهد ( ساعتچی ، 1385 ).
اندازه‌ای است که یک سازمان به اهدافش تحقق می‌بخشد ( نظری ، 1386 ).
2 - 1 - 3 - معیارها و مقیاس‌های اثربخشی سازمانی
در دهه 1960 و اوایل دهه 1970 تحقیقات وسیعی در مورد اثربخشی سازمانی صورت گرفت ؛ که منجر به ارائه معیارهای سی‌گانه متفاوتی شد ، این معیارها عبارتند از :
1 . اثربخشی کلی : یک نوع ارزیابی کلی است که تا حد زیادی از معیارهای متعددی بهره می‌جوید . معمولا از طریق ترکیب نمودن اسناد عملکرد گذشته یا به‌دست آوردن ارزیابی‌های کلی و یا از طریق قضاوت‌های اشخاص بصیر و مطلع نسبت به عملکرد سازمان ، اندازه‌گیری می‌شود .
2 . بهره‌وری : بهره‌وری یعنی توانایی در به‌کارگیری مقدار کمتری از نیروی کار و سایر مواد مصرفی و تولید یا ارائه خدمات بیشتر است .
3 . کارآیی : نسبتی است که مقایسه‌ای را بین برخی از جنبه‌های عملکرد واحد با هزینه‌های متحمل شده جهت تحقق آن نشان می‌دهد .
4 . سود : مبلغ درآمد حاصل از فروش ، منهای کل هزینه و تعهدات ، ایجاد شده است . معمولا نرخ برگشت سرمایه و درصد بازدهی فروش کل را می‌توان معادل سود دانست .
5 . کیفیت : عبارت است از آماده بودن خدمت یا کالا برای استفاده‌کننده که
